Cholesterol

Cholesterol is een belangrijke stof voor het lichaam. Je lichaam gebruikt cholesterol voor het maken van hormonen, cellen en gal. Het is een vetachtige stof die in de lever wordt aangemaakt. Je kunt ook cholesterol binnenkrijgen via voeding.

Een te hoog cholesterol gehalte kan het risico op hart- en vaatziektes vergroten. Ook een scheve verhouding tussen LDL- en HDL-cholesterol kan het risico op hart en vaatziektes vergroten. Het is dus belangrijk om een gezond cholesterolgehalte in je bloed te hebben.

LDL- en HDL-cholesterol

Om cholesterol door het lichaam te vervoeren bindt het aan eiwitten. Deze eiwitten heten lipoproteïnen. LDL staat voor Lage Dichtheid Lipoproteïne en HDL voor Hoge Dichtheid Lipoproteïne. Wanneer cholesterol bindt aan één van deze eiwitten spreken we van LDL-cholesterol of HDL-cholesterol.

LDL-cholesterol wordt ook weleens het ‘slechte’ cholesterol genoemd. Dat komt doordat deze soort aan de binnenkant van de bloedvaten kan blijven plakken. De functie van LDL-cholesterol is het herstellen van beschadigingen in weefsels. Als de bloedvaten beschadigd zijn blijft het LDL-cholesterol sneller plakken. Hierdoor ontstaat er een ‘plak’, waardoor bloedvaten langzaam kunnen dichtslibben. Vernauwde bloedvaten kunnen leiden tot hart- en vaatziekten.

HDL-cholesterol ruimt cholesterol, zoals het LDL-cholesterol op, waardoor het ook wel het ‘goede’ cholesterol wordt genoemd. HDL-cholesterol brengt cholesterol uit het bloed terug naar de lever waar het wordt afgebroken. Er zijn wetenschappelijke onderzoeken die laten zien dat een hoger HDL cholesterol wordt geassocieerd met een kleinere kans op hart- en vaatziekten.

Gezond cholesterol gehalte

Je kunt je cholesterol gehalte laten meten bij de (huis)arts doormiddel van bloedonderzoek. Er wordt hierbij gekeken naar het totale cholesterol gehalte, LDL-cholesterol, HDL-cholesterol en bloedvetten (triglyceriden). Triglyceriden zijn belangrijk voor de energievoorziening in je lichaam, maar te veel triglyceriden in je bloed is slecht. Deze stoffen blijven, net als LDL-cholesterol, als er te veel van is plakken aan je bloedvaten.

Bij een normaal cholesterol gehalte is het totale cholesterol niet hoger dan 5 mmol/l. Een normaal LDL-cholesterol is lager dan 3 mmol/l en HDL-cholesterol moet meer dan 1 mmol/l zijn. De hoeveelheid triglyceriden in het bloed moet kleiner dan 2 mmol/l zijn. Kijk voor meer informatie op de website van thuisarts.nl

Voeding en leefstijl voor normaal cholesterol

De hoeveelheid cholesterol die de lever aanmaakt wordt beïnvloed door voeding en leefstijl. Roken en te weinig beweging hebben een negatieve invloed op de hoeveelheid cholesterol. Ook overgewicht, diabetes en een traag werkende schildklier kunnen bijdragen een te hoog cholesterol gehalte. Ongeveer 1 op de 450 mensen heeft een erfelijke aanleg voor een hoog cholesterol gehalte.

Vervang verzadigde vetten door onverzadigde vetten
Gezond eten is belangrijk voor het behoud van een normaal cholesterol gehalte. Het vervangen van verzadigd vet voor onverzadigde vetzuren is een belangrijke stap. Onverzadigd vet verlaagd het ‘slechte’ LDL-cholesterol en verhoogt het ‘goede’ HDL-cholesterol. Verzadigde vetten zitten met name in dierlijke producten zoals roomboter, kaas en bewerkte producten als koek en gebak. Onverzadigde vetten krijg je binnen via vette vis, plantaardige oliën zoals olijfolie, avocado, pitten, zaden en noten. 

Eet voldoende vezels
Daarnaast is het belangrijk om voldoende vezels te eten. Vezels kunnen het LDL-cholesterol verlagen. Dit komt doordat vezels in de darmen zich binden aan cholesterol en vetten, waardoor het minder goed wordt opgenomen door je lichaam. Het Voedingscentrum adviseert minimaal 25 gram vezels per dag voor vrouwen en minimaal 30 gram vezels voor mannen. Het is belangrijk om verschillende soorten vezels binnen te krijgen, eet hiervoor gevarieerd. Vezels zitten met name in volkoren producten, groente, fruit, peulvruchten en noten. Er zijn ook voedingssupplementen met vezels, zoals psylliumvezels, die je als aanvulling op je voeding kan nemen.

Voedingssupplementen voor het cholesterol

Er zijn verschillende soorten voedingssupplementen die je kunnen ondersteunen bij het behoud van een normaal cholesterol gehalte, zoals rodegistrijst, omega-3 vetzuren en knoflook.

Voor plantensterolen en -stanolen is het bewezen dat ze het cholesterol gehalte in het bloed kunnen verlagen.

Rodegistrijst

Monacoline K uit rodegistrijst draagt bij aan het behoud van normale cholesterolgehalten in het bloed. Er zijn ook aanwijzingen dat rodegistrijst gunstig is voor de gezondheid van het hart. Dit moet nog verder worden onderzocht. Raadpleeg voor gebruik van rodegistrijst een deskundige als je cholesterolverlagende medicatie, zoals statines, gebruikt.

Omega-3 vetzuren

Omega-3 vetzuren, zoals alfalinoleenzuur, zorgen voor behoud van een verantwoord cholesterolgehalte in het bloed. Daarnaast zijn omega-3 vetzuren EPA en DHA gunstig voor hart en bloedvaten en hebben ze beiden een gunstige werking op de bloeddruk. Door je voeding aan te vullen met bijvoorbeeld visoliecapsules kun je de inname van omega-3 vetzuren verhogen.

Knoflook

Om je cholesterolgehalte te helpen verlagen, kan een supplement met een geconcentreerde hoeveelheid knoflook zinvol zijn. Naar het gezondheidseffect van knoflook wordt veel onderzoek gedaan. Een goed voedingssupplement bevat een geconcentreerde hoeveelheid knoflook overeenkomend met 2 tot 5 gram verse knoflook.

Plantensterolen en -stanolen

Plantensterolen en -stanolen zijn stoffen uit granen, zaden en noten, die goed zijn voor de cholesterolspiegel. Ons lichaam kan zelf geen plantensterolen en -stanolen aanmaken. We kunnen ze dus alleen via de voeding en supplementen binnenkrijgen.

Het is aangetoond dat plantensterolen en -stanolen het cholesterolgehalte in het bloed verlagen. Een hoog cholesterolgehalte is een risicofactor voor het ontwikkelen van hart- en vaatziekten. Het gunstige effect wordt verkregen bij een dagelijkse inname van 1,5 tot 2,4 gram plantensterolen -stanolen. Er zijn 2 tot 3 weken nodig om effect te verkrijgen.